عنوان گیاه پزشکی و رشته ها یا گرایش های مختلف آن، حاوی مجموعه ای از اطلاعات و فن آوری های لازم در زمینه شناخت آفات و عوامل بیماریزای گیاهی و اصول و روشهای مبارزه با این عوامل می باشد. هدف از ایجاد این رشته تربیت کارشناسان و افراد متخصصی است که پس از فراگیری معلومات عمومی کشاورزی و علوم مربوط به شناخت آفات و عوامل بیماریزای گیاهی، بتوانند با فنون و روشهای مختلف مبارزه با آفات و عوامل بیماریزای گیاهی آشنایی کافی پیدا نموده و به عنوان کارشناس اجرایی یا پژوهشی در ادارات و مراکز تحقیقات کشاورزی و یا در موسسات خصوصی بخش کشاورزی منشاء خدمت باشند و یا به عنوان مدرس در دانشگاه ها و سایر مراکز آموزشی فعالیت نمایند.
گروه گیاه پزشکی دانشگاه زنجان در سال 1376، در راستای اهداف فوق الذکر و با تاکید بر تربیت نيروهاي متخصص در جهت حل مشكلات گياهپزشكي استان تأسيس و با پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی کار خود را آغاز نمود. سپس در سال 1386 در مقطع كارشناسي ارشد رشته بیماری شناسی گیاهی، در سال 1388 در مقطع كارشناسي ارشد رشته حشره شناسی کشاورزی و در سال 1390 در مقطع دکتری رشته بیماری شناسی گیاهی اقدام به پذیرش دانشجوی تحصیلات تکمیلی نمود و توسعه يافت .
در حال حاضر نیز گروه دارای 10 نفر عضو هيأت علمي تمام وقت و سه نفر کارشناس ارشد به عنوان مسئول آزمایشگاه بوده و در مقطع کارشناسی گیاه پزشکی، مقطع كارشناسي ارشد رشته های حشره شناسی کشاورزی و بیماری شناسی گیاهی و در مقطع دکتری رشته بیماری شناسی گیاهی با چهار گرایش قارچ شناسی و بیماری شناسی گیاهی-نماتولوژی گیاهی-پروکاریوتهای بیماریزای گیاهی-ویروس شناسی و بیماریهای ویروسی گیاهی دانشجو می پذیرد و راه اندازی دوره دکتری در گرايش هاي مختلف رشته حشره شناسي كشاورزي نیز جزو برنامه های آینده گروه است.
رشته گیاه پزشکی مناسب چه کسانی است؟
اگر عاشق گیاهان و پرورش و نگهداری از آنها هستید و از کار کردن در محیط‌های کشاورزی و گلخانه لذت می برید، شغل گیاه پزشکی می‌تواند مناسب شما باشد. در کنار علاقه باید به مهارت‌های لازم جهت موفقیت در این شغل نیز توجه داشت.
ایران، سرزمینی وسیع با اقلیم بسیار متنوع و گونه‌های بسیار غنی گیاهی است. یک گیاه پزشک برای کار در زمینه گیاهان بومی یا کشاورزی ایران، باید بر شناخت گونه‌های گیاهی و جانوری و آفات، بیماری‌ها و مشکلات رشد و پرورش آنها مسلط شود و در زمینه‌های بیوشیمی، زیستی و آماری، اطلاعات وسیع و گسترده‌ای داشته باشد. به طور کلی از جمله ویژگی‌های مطلوب و استعدادهایی که به یک گیاه پزشک کمک می‌کنند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
دانش گیاه پزشکی به جای معالجه انسان به حفظ و معالجه گیاهان اعم از گیاهان زراعی، زینتی و درختان میوه می‌پردازد و آنچه که گیاه را رنج می‌دهد و به سلامت آن صدمه می‌زند، مطالعه و بررسی می‌کند؛ یعنی‌دانشجوی این گرایش با آفاتی که در مزرعه‌ها، انبارها، سیلوها و کشتی‌ها به بخش‌های مختلف گیاه صدمه می‌زند از قبیل حشرات، جوندگان و علف‌های هرز یا بیماریهای گیاهی مانند قارچ‌ها، ویروس‌ها و باکتری‌ها آشنا می‌شود و نحوه سمپاشی را در مراحل مختلف رشد و نگهداری از گیاه و نحوه ضد عفونی انبارها را فرا می‌گیرد. البته باید توجه داشت که آنچه به گیاه صدمه می‌زند تنها بیماری نیست بلکه سرمازدگی، گرمازدگی و حتی کمبود مواد غذایی در خاک نیز گیاه را رنج می‌دهد و جزو ضایعات گیاهی محسوب می‌شود. از همین رو دانشجوی گیاه پزشکی باید موارد فوق را بشناسد و نحوه جلوگیری از این آسیب‌ها را بیاموزد.
گرایش‌های رشته گیاه پزشکی برای ادامه تحصیل چه هستند؟
گرایش‌های مقطع کارشناسی ارشد گیاه پزشکی عبارتند از:
دکتری گیاه پزشکی نیز شامل گرایش‌های زیر است:
مهم‌ترین دروس دانشگاهی رشته گیاه پزشکی چه هستند؟
مهندس گیاهپزشکی کاری دشوار، پیچیده و پر مسؤولیت را بر عهده دارد و باید از بیوشیمی، زیست‌شناسی و آمار، اطلاعات وسیع و گسترده‌ای داشته باشد. همچنین متخصص گیاه پزشکی نیاز به حافظه قوی دارد چون باید اسامی لاتین حشرات و قارچ‌ها و رده آنها را به خاطر بسپارد و باید به کشاورزی و بخصوص حشره‌شناسی علاقه‌مند باشد زیرا بخش عمده‌ای از وقت او صرف بررسی و دفع آفات گیاهی می‌شود.
نوع درس
واحدهای درسی
دروس پایه
ریاضیات عمومی، گیاه شناسی ۱ (فیزیولوژی و تشریح)، گیاه شناسی ۲ (سیستماتیک و مورفولوژی)، اکولوژی عمومی، فیزیک عمومی، شیمی عمومی، شیمی آلی، بیوشیمی، آمار و احتمالات، زیست شناسی سلولی و مولکولی، ژنتیک، جانورشناسی، آشنایی با کامپیوتر
دروس عمومی
معارف اسلامی ۱ و ۲، اخلاق و تربیت اسلامی، انقلاب اسلامی و ریشه‌های آن، تاریخ اسلام، متون اسلامی و آموزش زبان عربی، فارسی، زبان خارجی، تربیت بدنی ۱ و ۲
دروس اصلی
طرح آزمایش‌های کشاورزی، آبیاری عمومی، هوا و اقلیم‌شناسی، خاک‌شناسی عمومی، زراعت عمومی، باغبانی عمومی، ماشین‌های کشاورزی، بیماری‌شناسی گیاهی، آفت‌شناسی گیاهی، اقتصاد و مدیریت کشاورزی، مبانی کشاورزی پایدار، عملیات کشاورزی
دروس تخصصی
حشره‌شناسی، قارچ‌شناسی، ویروس‌ها و پروکاریوتهای بیماریزای گیاهی، کنه‌شناسی، نماتدشناسی، سم‌شناسی، تکنولوژی مبارزه شیمیایی، اصول کنترل آفات شیمیایی، اصول کنترل بیماریهای گیاهی، آفات مهم گیاهان زراعی، آفات مهم درختان میوه، بیماریهای مهم درختان میوه، آفات مهم گیاهان جالیزی، سبزی و زینتی، بیماریهای مهم گیاهان جالیزی، سبزی و زینتی، علف‌های هرز و کنترل آنها، آفات انباری، کارآموزی
دروس اختیاری
بیماریهای فیزیولوژیک،اصول رده‌بندی حشرات، نرم‌تنان و مهره‌داران زیان‌آور کشاورزی، بندپایان زیان‌آور انسان و دام، حشرات گرده‌افشان و زنبور عسل، فیزیولوژی گیاهی، فیزیولوژی حیوانی، آفات گیاهان جنگلی، اصول ترویج و آموزش کشاورزی، میکروبیولوژی عمومی، کاربرد رادیوایزوتوپ‌ها در گیاه پزشکی
فارغ التحصیل رشته گیاه پزشکی در چه کارها و صنایعی می‌تواند شاغل شود؟
هدف از ایجاد این رشته، تربیت کارشناسانی است که علاوه بر معلومات کشاورزی، فنی و زیست شناسی، برای آشنایی با ارگانیسم‌هایی که آفت گیاهان هستند، بیماری‌ها و سایر مشکلات گیاهی را طی دوره‌های تئوری و عملی آموزش ببینند و با روشهای حفظ و نگهداری از محصولات کشاورزی آشنا شوند. قبل از توضیح درباره زمینه کاری گیاه پزشکان، به برخی از وظایف یک فارغ‌التحصیل رشته گیاه پزشکی اشاره می‌کنیم:
بر اساس این وظایف، مشاغل و صنایعی که یک فارغ‌التحصیل رشته گیاه پزشکی می‌تواند در آنها مشغول به کار شود عبارتند از:
بازار کار رشته گیاه پزشکی به چه صورت است؟
اگرچه کشاورزان به صورت تجربی اطلاعاتی در مورد گیاهان، آب و خاک دارند اما به دلیل گسترده بودن دانش و فراوانی و تنوع مشکلات بافت گیاهی، هر کشاورزی برای مبارزه با آفات و بیماریهای گیاهی باید به متخصص مراجعه کند تا پس از تشخیص دقیق مشکل و ابعاد آن، راه حل مناسب و کم‌آسیب را ارائه کند. از آن‌جایی که یکی از ویژگی‌های طبیعت کشور ما، پوشش گیاهی آن و شغل بسیاری از روستاییان کشاورزی است، بازار کار به فارغ‌التحصیلان ماهر و کوشای رشته گیاه پزشکی نیاز فراوانی دارد.
در حال حاضر مهندسین کشاورزی می‌توانند با استفاده از طرح اشتغال‌زایی جهاد کشاورزی، با دریافت وام از وزارتخانه، گلخانه یا باغ میوه تأسیس کنند. فارغ‌التحصیلان رشته گیاه پزشکی بر اساس مقطع تحصیلی خود امکان کار در مشاغل زیر را دارند:
دروس دانشگاهی رشته گیاه پزشکی تا چه میزان نیازهای بازار کار را مرتفع می‌کنند؟
دروس دانشگاهی این رشته در هر مقطع طوری برنامه‌ریزی و انتخاب شده‌اند که فرد پس از فارغ‌التحصیلی بتواند با شناخت خوبی از گیاهان، آفات و بیماریهای گیاهی وارد بازار کار شود. اما مانند هر رشته عملی و تحقیقاتی دیگری، دانشجویان باید برای آمادگی بیشتر و ورود به عرصه شغلی و رقابتی بازار کار، در طول تحصیل به مشاهده زمین‌های زراعی و گیاهان کشاورزی بپردازند و از نزدیک با آفات و بیماری‌ها آشنا شوند. برای دانشجویانی که قصد کار در حوزه تحقیق و پژوهش را دارند، انجام پژوهش در طول دوره کارشناسی و یا همکاری در پروژه‌های تحقیقاتی، به آنها کمک خواهد کرد که تکنیک‌ها و روشهای آزمایشگاهی آشنا شوند.
به منظور ارائه خدمات بهتر، هرگونه پیشنهاد و انتقاد سازنده خود را با ما در میان بگذارید
